Απόσπασμα - Περί αιτιότητας

...Όλα πράγματι συνδέονται, μα όχι μόνο αιτιακά. Μπορούν ακόμα να συνδέονται παρατακτικά και ακανόνιστα. Πλέον, μου φαντάζει κάπως φαιδρό το να αναζητά κανείς ένα κεντρικό αίτιο για μια συμπεριφορά, όταν σε μια εμπειρία μπορούν να μιλάνε και να συμπλέκονται τόσα πολλά· και πότε να εμφανίζονται τούτα, πότε ‘κείνα, ποτέ με τον τάδε τρόπο, πότε με το δείνα. Η ίδια η αιτιότητα, γραμμική, κυκλική ή ό,τι άλλο, φαντάζει λίγη και σημαντικά περιορισμένη ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει τα φαινόμενα της εμπειρίας με την αρμόζουσα ευρυχωρία. Αυτά δε μπορούν παρά να της διαφεύγουν αποφασιστικά – τουλάχιστον ολόκληρα, έτσι όπως προκύπτουν κάθε φορά· ανυπολόγιστα μοναδικά και φευγαλέα. Η φρεσκάδα τους δε μπορεί παρά να είναι ανταγωνιστική κάθε είδους προκατανοήσεων, και, ως εκ τούτου, μάλλον αόρατη για ένα ευλαβικά περίκλειστο στο θετικισμό πνεύμα, το οποίο κατά τ’ άλλα μπορεί να αποδίδει εξαιρετικά, όταν πέφτει πάνω σε πράγματα που (παρα)γνωρίζει ήδη και εκ των προτέρων. Τελικά, η αιτιότητα ίσως δεν αποτυγχάνει μόνο να διαυγάσει πλήρως, όπως διατείνεται η νεοτεροχρονική επιστήμη, τα φαινόμενα, αλλά, περαιτέρω, τα συσκοτίζει στα μέτρα της τυφλότητάς της...